Προστασία της πολύτιμης λίμνης Κουμουνδούρου. Οδηγός η φύση και η ιστορία

Προστασία της πολύτιμης λίμνης Κουμουνδούρου. Οδηγός η φύση και η ιστορία

Το φυσικό περιβάλλον στη λίμνη Κουμουνδούρου και την γύρω περιοχή δέχεται πιέσεις λόγω του είδους και της κακής λειτουργίας ανθρωπογενών δραστηριοτήτων. Η επιστημονική έρευνα (ΕΛΚΕΘΕ, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πολυτεχνείο Κρήτης, ΙΓΜΕ, Ελ. Ορνιθολογική Εταιρεία κ.ά.), με πρωτοβουλία και της αυτοδιοίκησης (Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Θριασίου Πεδίου), έχει καταγράψει ρύπανση από πετρελαιοειδή και στραγγίσματα αποβλήτων. Στις καταγεγραμμένες ή πιθανές πηγές συμπεριλαμβάνονται οι γειτονικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις παραγωγής και αποθήκευσης, καθώς και οι αποθέσεις του ΧΑΔΑ και ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων.

Τα ευρήματα σε ιζήματα, νερά και έμβια όντα είναι ανησυχητικά, όμως η φυσική αναγεννητική ικανότητα (πλούσια, υπόγεια τροφοδοσία σε νερό) εκπλήσσει. Οι πρόσφατες καταγραφές ορνιθοπανίδας που προσελκύει διαρκώς περισσότερους επισκέπτες αποτελούν την σαφέστερη απόδειξη της σημασίας της λίμνης Κουμουνδούρου ως ανεκτίμητου φυσικού πόρου – υγροβιότοπου για την Πρωτεύουσα. Η διατήρηση της αρχαίας Ιεράς Οδού σφραγίζει την ταυτότητα τής γύρω περιοχής και επιβάλλει την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου. Συνδυαζόμενη με την ουσιαστική προστασία του Ποικίλου Όρους και του Όρους Αιγάλεω, καθώς και με την αποκατάσταση της πρόσβασης στο θαλάσσιο μέτωπο Σκαραμαγκά, μπορούν να οδηγήσουν σε προστασία με ήπια αναψυχή. Αυτά, δίχως να αποκλείεται η λειτουργία παραγωγικών μονάδων, εφόσον σέβονται και τηρούν τις βέλτιστες διαθέσιμες πρακτικές προστασίας και αντιμετώπισης περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Τι πρέπει να γίνει, ώστε να διασφαλιστεί το περιβάλλον
1. Εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας για το φυσικό περιβάλλον και την λειτουργία των παραλίμνιων και γειτονικών εγκαταστάσεων.
2. Συγκέντρωση από πλευράς των επίσημων φορέων όλων των διαθέσιμων πληροφοριών για προβλήματα και πιθανές λύσεις.
3. Συστηματική περαιτέρω καταγραφή και παρακολούθηση των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών της λίμνης.
4. Άνοιγμα των βιομηχανικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων στον περιβαλλοντικό έλεγχο. Εξαιρετικά θετική είναι η απάντηση του ΥΕΘΑ για την δυνατότητα επίσκεψης στο χώρο, κάτι που πρέπει να αποσαφηνιστεί και ως προς τη δυνατότητα διενέργειας επιστημονικών εργασιών.
Τα παραπάνω μικρού κόστους μέτρα θα οδηγήσουν στην οριστικοποίηση προτάσεων άμεσης και μακροχρόνιας παρέμβασης στην λίμνη και την γύρω περιοχή για την αποτροπή και περιορισμό ρυπάνσεων, καθώς και την βέλτιστη, περιβαλλοντικά φιλική, ανάδειξή της (πχ ρυθμίσεις επισκεψιμότητας).
Συμπλήρωση νομοθετικού πλαισίου της περιοχής
Η εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης και η συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου χαρακτηρισμού της περιοχής ως προστατευόμενης, θα συνεισφέρει στην περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση της λίμνης και θα καλύψει την «αμέλεια» της μη ένταξης της λίμνης στους ονοματισμένους υγροβιότοπους της χώρας. Μαζί και με το καθεστώς αρχαιολογικής προστασίας, το Ν.2742/99 αρ.21 (εδώ σημειώνεται πως η περιοχή υπάγεται σε καθεστώς «ιδιαίτερου φυσικού κάλλους», αλλά και «καταφυγίου άγριας ζωής» και συνεπώς έπρεπε να έχει χαρακτηριστεί «ζώνη Α απόλυτης προστασίας», σε συνέπεια και της συνταγματικής επιταγής) και την επικαιροποίηση παλαιότερης πρότασης του ΟΡΣΑ (1991), μπορούν να συμπληρώσουν το πλαίσιο αειφορικής διαχείρισης, προστασίας και περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Σε ό,τι αφορά το Ν.2742/99, η προσθήκη, μέσω εγκυκλίου, μιας και μόνο λέξης στο αρ.21 μπορεί να περιορίσει τους κινδύνους και να αποκαταστήσει την συνταγματική επιταγή: Να μπει η λέξη «δασική» προ της γενικής λέξης «αναψυχή»!!!
Τι πρέπει να προστατευτεί
α) Η τροφοδοσία της λίμνης μέσω των υπόγειων υδάτων απαιτεί θεώρηση σε κλίμακα ολόκληρης της λεκάνης του Θριάσιου και έλεγχο των υπόγειων υδάτων, για την προειδοποίηση και λήψη μέτρων σε περίπτωση άφιξης ρυπαντικού φορτίου.
β) Οι όχθες, οι πλαγιές και το τοπίο γύρω από τη λίμνη, τοπίο που δυστυχώς ήδη έχει σημαδευτεί και από αχρηστευμένα οδικά έργα, ενώ γνωρίζουμε ότι ακολουθούν και νέες παρεμβάσεις για μεγάλα οδικά έργα.
γ) Η λειτουργία λατομείου για «εργοταξιακή» χρήση και τα μπάζα επιβαρύνουν την ποιότητα του νερού, απειλώντας με μπάζωμα τη λίμνη. Αυτό δηλαδή που αποφεύχθηκε στις αρχές του ’70, το περαιτέρω μπάζωμα της λίμνης, όπως συνέβη στην περίπτωση της «δίδυμης» της (Άνω Ρειτή, σήμερα ΕΛΠΕ) πρέπει να διασφαλιστεί – αποτραπεί με κατάλληλα μέτρα και έργα (π.χ. μικρά φράγματα συγκράτησης φερτών υλικών κ.ά.).
Αναγκαία η δημοσιοποίηση των πληροφοριών
Η δημοσιοποίηση όλων των πληροφοριών, μελετών, στοιχείων σε ιστοσελίδα με ευθύνη ενός φορέα-συντονιστή και υποχρέωση όλων των φορέων που χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους, εταιρειών που παρακολουθούν περιβαλλοντικές παραμέτρους της λειτουργίας τους στα πλαίσια των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων ή και για άλλους λόγους να αναρτούν κάθε νεότερη πληροφορία.
Η λίμνη δείκτης υγείας του περιβάλλοντος
Όλα τα παραπάνω στοχεύουν στην διασφάλιση λειτουργίας της λίμνης ως «καναρίνι στο ορυχείο», εν προκειμένω στο όριο Θριάσιου – Λεκανοπεδίου Αθηνών. Ας βιαστούμε λοιπόν, προτού «χαλάσει ο ανιχνευτής».
Το βέβαιο είναι πως η Λ. Κουμουνδούρου χάρη και στις επίμονες προσπάθειες τοπικών περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών (ΟΙΚΟΠΟΛΙΣ, Διαρκής Κίνηση Χαϊδαρίου), ξαναμπήκε στο χάρτη, εκεί που ήταν πάντα: ανάμεσα στην Αθήνα και την Ελευσίνα. Περιμένει τους φίλους του περιβάλλοντος κι ας μην είναι μύστες…
* Οι φωτογραφίες προέρχονται από το limik.blosgpot.gr 
Κίμων Ε. Φουντούλης, 
Γεωλόγος
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
1)ΙΓΕΥ –Μονοπώλης Δ.(1971),Πρόδρομος αναγνωριστική έκθεσις επί των υδρολογικών συνθηκών της λ. Κουμουνδούρου.
2)ΙΕΥ-ΕΛΚΕΘΕ(2006),Μελέτη για την ποιότητα νερού και ιζήματος στην λ. Κουμουνδούρου. Τεχνική έκθεση.
3)Κουσουρής Θ., Κονίδης Α., Φώτης Γ.(1997), Περιβαλλοντικές παρατηρήσεις στη λ. Κουμουνδούρου. Τεχνική Επιθεώρηση Απρ.1997.
4)Φωτεινάκης Κ.(2007),ΧΑΙΔΑΡΙ Τόπος & Άνθρωποι, εκδ. Προσανατολισμοί/Ε-Trust.
5)Gidarakos E., Aivalioti M.(2007),Large scale and long term application of bioslourping: the case of a greek petroleum refinery site, Journal of Hazardous Materials 149(2007),p.574-581.
6)Koutsomitros S., Mimides T., Sgoumpopoulou A., Rizos S.(2001),Investigation of the self-cleaning ability of the lake Koumoundourou near Athens from oil pollution, Environ Engg and Policy 2(2001)p.155-159.
7) Mimides T., Pylarinou A. (2008), The water budget and the underground oil plumes of lake Koumoundourou, Attica Greece, BALWOIS 2008-Ohrid,FYROM-27,31 May 2008.

admin

Πατέρας, Πολίτης, Δημότης, Γεωλόγος