Σύντομη νεότερη Ιστορία του ρουσφετιού και συγκριτική

δοκιμή μεθόδων ρουσφετολογικής απασχόλησης στο δημόσιο

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας ήταν και παραμένει η τοποθέτηση “άπειρου” πλήθους κολλητών / φίλων / κουμπάρων / πελατών σε “πεπερασμένες” θέσεις εργασίας.

Γράφει ο Κίμων Ε. Φουντούλης

Το πρόβλημα επέτεινε κατά καιρούς η απαίτηση αρκετών –όχι πάντα ικανών- δυνάμεων της κοινωνίας για αξιοκρατία, διαφάνεια κ.ά. Έτσι κάποια στιγμή ο αείμνηστος Σάκης Πεπονής προώθησε το θεσμό του ΑΣΕΠ (Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού)με στόχο να σπάσει η πελατειακή σχέση, δίνοντας δηλαδή την αρμοδιότητα σε ένα μη πολιτικό και αξιοκρατικό όργανο.

Η υποσκαφή του θεσμού ξεκίνησε νωρίς από τον πολιτικό χώρο του εμπνευστή του μέτρου, το ΠΑΣΟΚ. Από κοντά και η Νέα Δημοκρατία (τις ευεργετικές ιδιότητες της μη εφαρμογής του αποδέχτηκαν και εκπρόσωποι των άλλων πολιτικών κομμάτων ανεξαρτήτως γραμμής). Έτσι, αντί για διαδικασίες πλήρως ελεγχόμενες από το ΑΣΕΠ (προκήρυξη, διαγωνισμό όταν χρειαζόταν, κατάταξη, επιλογή και ανακοίνωση), περάσαμε στη“διαδικασία τύπου ΑΣΕΠ”, όπου ο φορέας πρόσληψης “εφαρμόζει” το πρότυπο του ΑΣΕΠ. Με τον τρόπο αυτό αποκαταστάθηκε γρήγορα η πελατειακή σχέση και ο υποψήφιος προς εργασία περνούσε πρώτα από τον (αυριανό) πολιτικό του προϊστάμενο ή/και προστάτη. Παρά το ξεφώνημα, η διαδικασία αυτού του τύπου στέριωσε! Δεν χρειάστηκε μάλιστα θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα, διότι ήταν πάρα πολλοί…

Αργότερα προστέθηκαν τα STAGE. Το σύστημα της μαθητείας επ’ αμοιβή. Δεν περιορίστηκε στον ιδιωτικό τομέα, αντίθετα γιγαντώθηκε στον δημόσιο με “δικά μας παιδιά”. 

Παράλληλα, εξαπλώθηκαν οι δράσεις μέσω Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (…για λογαριασμό όμως της εκάστοτε κυβέρνησης!). Έτσι αντί η ΜΚΟ να διαθέτει στο κοινωνικό σύνολο πόρους από την συνεισφορά των μελών της ή και χορηγών της, φθάσαμε στην απομύζηση δημόσιων (εθνικών και ευρωπαϊκών) πόρων για αλλότριους σκοπούς και αποτελέσματα θεοσκότεινα.

Οι περισσότεροι πολιτικοί που βρέθηκαν σε θέσεις κλειδιά, κεντρικές ή τοπικές, έχουν ασκήσει κριτική στην απορρόφηση μέσω ΜΚΟ. Στα πρόσφατα προγράμματα επιβλήθηκε και στις ΜΚΟ η διαδικασία τύπου ΑΣΕΠ. Σηκώνει ρουσφετολογική παρέμβαση από τον πολιτικό, επιτρέπει όμως και στους πιο πατριώτες ΜΚάρχες (με αρχές και ιδανικά) να λειτουργήσουν (εάν θέλουν) αντικειμενικά και διάφανα. Αυτό όμως δεν το συγχωρεί ο πολιτικός – προστάτης.

Και τότε εγένετο ΚΟΙΝΣΕΠ (Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση). Η πραγμάτωση της ελευθερίας του Έλληνα Πολιτικού. Πώς; Η ΚΟΙΝΣΕΠ δεν προσλαμβάνει. Είναι εταιρεία, μετέχουν συνεταιριστές. Οπότε δεν απαιτείται ούτε σκιά ΑΣΕΠ. Απλώς εκεί που συμμετέχουν οι ημέτεροι συν-εταιριστές δίνεται το έργο. Και εάν οι αμοιβές υπολείπονται του προϋπολογισμού του έργου, ίσως κάτι να μπορεί να διατεθεί και για ανάγκες τρίτων.

Εδώ να επισημάνουμε πως δεν είναι όλα αρνητικά. Υπάρχουν πρωτοβουλίες ανθρώπων που ψάχνουν στον ήλιο μοίρα και παλεύουν όσο μπορούν στα πλαίσια της καλώς νοούμενης κοινωνικής οικονομίας. Θα τις λέγαμε ΚΟΙΝΣΕΠ “ελευθέρας (έστω ημιελευθέρας) βοσκής”. Εκφράζουν μέρος της κινητικότητας στην ελληνική κοινωνία, σε ρυθμούς συχνά στα μέτρα ημετέρων. Ημετέρων που συστήνουν ΚΟΙΝΣΕΠ όχι εργαζομένων (που μπορεί να εξυπηρετούν και τις πολιτικές επιλογές αλλά κατ’ ουσία γλείφουν κοκκαλάκια), αλλά ΚΟΙΝΣΕΠ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ! Κι εκεί δικαιώνεται κατ’ αναλογίαν ο Όργουελ της “Φάρμας των ζώων”. Πάντα κάποια ζώα θα είναι πιο ίσα από τα άλλα ζώα… Εάν μάλιστα διαθέτουν διαύλους επαφής με αγωνιστικούς χώρους, ακόμη καλύτερα. Αυτές τις ΚΟΙΝΣΕΠ θα τις χαρακτηρίζαμε “δημόσιτες”, κατά το οικόσιτες.

Κρίμα που δεν ζουν ο Ροΐδης και ο Σουρής. Θα ‘χαν την χαρά να επιβεβαιώσουν την συνέχεια του Ρωμέικου…

Μπορούμε να ελπίζουμε σε σπάσιμο του πελατειακού κύκλου;

O κύκλος αυτός μοιάζει να στηρίζεται στο φιλότιμο του Έλληνα. Αυτού που υμνεί το φιλότιμο και το μέτρο, διότι συνήθως απέχει κι από τα δυο. Δέξου λοιπόν το ρουσφέτι πατριώτη και φάνου αφιλότιμος έναντι του βύσματος σου! Δείξε φιλότιμο στους συμπολίτες σου. Σ’ αυτούς χρωστάς τη δουλειά σου. Εκτός κι αν δεν είναι ο πολιτικός ο διαφθορέας,  αλλά εσύ πατριώτη, ο πολίτης.

Για περισσότερη διαφάνεια και αξιοκρατία είναι ίσως στιγμή να ανατεθεί η διαδικασία των προσλήψεων είτε στην αντιπολίτευση με έλεγχο νομιμότητας από την πλειοψηφία είτε (κατ’ αναλογία με το θεσμό των ενόρκων) στους πολίτες, με έλεγχο από την διοίκηση. Έτσι για να προβληματιστούμε και λίγο.