Σκαραμαγκάς: πρόσβαση στη θάλασσα. Ποιοι, πώς, πού, πότε

Σκαραμαγκάς: πρόσβαση στη θάλασσα. Ποιοι, πώς, πού, πότε

Στο άρθρο του κ. Χρήστου Χατζηϊωσήφ « Η ΛΑΡΚΟ, ο Σκαραμαγκάς και το νέο παραγωγικό μοντέλο», που δημοσιεύτηκε στην «Εφ.Συν.» στις 7 Οκτωβρίου 2019, αναφέρεται πως στο «κλίμα γενικής σκύλευσης της περιουσίας των ναυπηγείων», παρατήρηση την οποία ο γράφων υιοθετεί, «ο Δήμος Χαϊδαρίου διεκδικεί χώρο για δημιουργία παιδικής χαράς». Το σωστό είναι πως διεκδικούμε πρόσβαση στη θάλασσα της Δυτικής Αθήνας. Το κείμενο που ακολουθεί μπορεί να φανεί χρήσιμο και για τους αναγνώστες σας.

Η προ μηνών πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής και η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για ανάκτηση παλαιού αιγιαλού καθώς και της προβλήτας Νο 4 στον Δήμο Χαϊδαρίου ήταν καθυστερημένη, πλην όμως ευχάριστη, παρά τις προβληματικές διατυπώσεις που περιλαμβάνει.

Μπορεί να λειτουργήσει ως δημιουργική πρόκληση για ανακούφιση λαϊκών αναγκών και δικαιωμάτων που λεηλατήθηκαν άγρια.

Η διαδρομή των τελευταίων 10 χρόνων

Οταν την περίοδο 2007-2008 η Υπερ-Νομαρχία Αθηνών και ο Δήμος Χαϊδαρίου έκαναν «αντίσταση» κατά του «λιμανιού» διά μουσικών εκδηλώσεων, κάποιοι ελάχιστοι αποδείξαμε πως το «λιμάνι» ήταν μια καραμπινάτη παρανομία. Ετσι το θέμα έληξε, τουλάχιστον έως τώρα, παρότι ο Οργανισμός Λιμένα Ελευσίνας αυτοδιαφημίζεται ως αρμόδιος για τη λιμενική ζώνη Σκαραμαγκά.

Εκείνο τον καιρό, ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Σουφλιάς προετοίμαζε, διά των υπηρεσιών και μελετητών του υπουργείου του, τα χωροταξικά πολλών δραστηριοτήτων, μεταξύ των οποίων και τα λιμάνια. Μέχρι να κατασταλάξει στο τελικό κείμενο και να διαπιστώσουμε πως ο Σκαραμαγκάς δεν ήταν στα (φανερά) σχέδια, τα ξενύχτια και το άγχος για το συλλογικό αγαθό που διακυβευόταν ήταν καθημερινά. Επίσημη τοποθέτηση για λιμάνι Σκαραμαγκά θα σήμαινε και απώλεια του μικρού φυσικού υπολείμματος ακτής. Δεν πέρασε όμως.

Η σκέψη μας ήταν πώς θα οχυρωθεί το υπάρχον και πώς θα βρεθεί διέξοδος προς τη θάλασσα για όλους όσοι την έχουν ανάγκη.

Η δημιουργική κινητοποίηση του πολιτικού μηχανικού κ. Γιώργου Τερζάκη λειτούργησε πολλαπλασιαστικά. Νομική, τεχνική, περιβαλλοντική προσέγγιση με στόχο τον «τετραγωνισμό του κύκλου». Τέτοιας δυσκολίας εγχείρημα είναι ο Σκαραμαγκάς.

Τι μπορεί να γίνει σήμερα

Μια μπαζωμένη και σκυροδετημένη θάλασσα είναι ακραία, ακρότατη περιβαλλοντική ζημιά.

Ο ρυπαίνων, το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή εμείς που ανεχτήκαμε πολιτικές σπατάλης σε βάρος της ζωής μας, πρέπει να πληρώσουμε, δηλαδή να απομακρύνουμε τη ζημιά. Θα μας κοστίσει ο κούκος αηδόνι και δεν θα ξέρουμε τι να κάνουμε τα μπάζα.

Εδώ η τρικλοποδιά της Πολιτείας στους πολίτες είναι γιγάντια, ίσως όμως και προσομοιάζουσα στο αυγό (αβγό το γράφουν τώρα…) του Κολόμβου. Αλλωστε με τη θάλασσα τυραννιόταν κι αυτός!

Ετσι, ενώ η τεκμηρίωση για την παρανομία και τη βάρβαρη μεταβολή της ακτογραμμής είναι θετική στην αποτροπή περαιτέρω όχλησης, την ίδια ώρα η παρανομία αποτρέπει και την αξιοποίηση της μπαζωμένης έκτασης καθότι δεν επιτρέπει αδειοδότηση (και σωστά) πάνω στη θάλασσα!!!

Το σημείο αυτό θα απαιτήσει νομική επεξεργασία και προσέγγιση πρωτόγνωρη. Πρέπει να βρεθεί τρόπος διατύπωσης και ορισμού χρήσης όπου το στοιχείο προσβολής της νομιμότητας θα μετατρέπεται σε στοιχείο υπηρέτησης της προστασίας του περιβάλλοντος και υποκατάσταση του απολεσθέντος αγαθού, της ψυχαγωγίας και επαφής με το θαλάσσιο στοιχείο. Η δημιουργική (και μη καταχρηστική!!!) συνεργασία μεταξύ υπουργείου Περιβάλλοντος και Συμβουλίου της Επικρατείας, ώστε να βρεθεί συνταγματική άπαξ και κατ’ ουσίαν λύση περιβαλλοντικής ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, είναι κρίσιμη και αναντικατάστατη!!!

Στην πρόταση Τερζάκη του 2009, επιλέχθηκε η ενδεικτική διάταξη ορισμένων φιλικών λειτουργιών πολύ μικρής κλίμακας, δίχως εντυπωσιασμούς επί της «προβλήτας Νο 4». Εξαίρεση, το κατοπτρικό τεχνητό λιμανάκι στη βορειοδυτική της πλευρά, απέναντι από το «φυσικό».

Υπήρχε όμως και μία πρόκληση: νεροτσουλήθρες ανατολικά του παλαιού αιγιαλού, δίπλα στον οικιστικό ιστό (είχε προταθεί από τον γράφοντα στις 2 Μαρτίου 2006, στη σχετική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, αντί των άχαρων εμπορευματοκιβωτίων που τότε έκρυβαν τον ορίζοντα).

Περιορισμοί

Παρότι ζητάμε διακόσια είκοσι στρέμματα, γνωρίζουμε από τότε πως αναψυχή και αμμοβολή δεν μπορούν να συνυπάρχουν!

Εμείς δεν επιδιώκουμε το κλείσιμο των ναυπηγείων, αλλά τη συνύπαρξη. Πρόκληση δύσκολη, αλλά όχι ακατόρθωτη.

Γνωρίζαμε πως η προβλήτα κατά κύριο λόγο θα αξιοποιηθεί ως «ουδέτερη ζώνη» (buffer zone) ανάμεσα σε δύο χρήσεις. Γι’ αυτό και ο ενδεικτικός χαρακτήρας των προτεινόμενων χρήσεων.

Αποκτώντας την προβλήτα, διασφαλίζεις το κρίσιμο «ελεύθερο φυσικό τμήμα» και όσο καλύτερα «μονώσεις» τη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα, τόσο περισσότερο δύνασαι να ονειρευτείς.

Εδώ η πρόκληση για τον μελετητή θα είναι ο σεβασμός και η πλήρης συμμόρφωση με αποστάσεις και μέτρα ασφαλείας σε συνδυασμό με αρχιτεκτονική προσέγγιση κάλυψης ή και συναρμογής του (ή και με το) βιομηχανικού περιβάλλοντος. Δεν θα είναι εύκολο. Πρέπει να είναι ασφαλές και γόνιμο. Ισως από τα 220 στρ. να μείνουν λιγότερα από 100.

Το πλοίο που θα δένει στη δεξαμενή σαφώς και θα δεσπόζει προς νότο. Μένει ελεύθερη η δύση, το ηλιοβασίλεμα του Σκαραμαγκά που λόγω σκέδασης του φωτός στα αιωρούμενα σωματίδια είναι εντυπωσιακό! Ελεύθερος ο βορράς και η ανατολή. Αυτά τα χαρακτηριστικά επιβάλλουν σχεδιασμό περιβαλλοντικό, τεχνικό, αρχιτεκτονικό, λιμενικό κ.ά. από λευκό χαρτί. Δεν έχουμε ανάλογο προηγούμενο στην Ελλάδα!

Συμβίωση με ναυπηγείο

Γυρίζοντας στα ναυπηγεία ας θυμηθούμε πως στη δεκαετία του ’80 (δημοτικές εκλογές 1986 αν θυμάμαι καλά) είχε προταθεί από τον τότε νεοδημοκράτη υποψήφιο δήμαρχο κ. Αδρακτά η δημιουργία μαρίνας στον Σκαραμαγκά. Το θυμήθηκε και ο δήμαρχος κ. Σελέκος στο Δ.Σ. (26/9/17). Τότε στο Ηνωμένο Βασίλειο της Θάτσερ έκλειναν τα «ανεπίδεκτα εκσυγχρονισμού» ναυπηγεία και τα διαδέχονταν μαρίνες. Σε κάποιες περιπτώσεις, κάποια παραμένουν φαντάσματα! Δεν είναι αυτή η προσέγγισή μας, ούτε σχετίζεται με την πρόθεση του πρώην δημάρχου κ. Μαραβέλια για «θερμοκοιτίδες επιχειρηματικότητας/καινοτομίας», δηλαδή περαιτέρω δόμηση για κτίρια και βιοτεχνικό/βιομηχανικό πάρκο.

Εμείς σεβόμαστε τη βιομηχανία, τη θέλουμε, χρειαζόμαστε μεταποίηση και απασχόληση κι έχουμε πολλά αδρανή κτίρια και γήπεδα στην Αττική, στην Ελλάδα, να φιλοξενήσουν νέες ιδέες.

Εμείς ψάχνουμε την κάλυψη της ζωτικής ανάγκης για παραθαλάσσια ανάσα δίπλα στην πόλη μας χωρίς να ξοδεύουμε εισαγόμενα καύσιμα και αυτοκίνητα στην προσπάθειά μας για παραθαλάσσια απόδραση.

Αυτό θα είναι (πρέπει να είναι) ο λαϊκός Σκαραμαγκάς: αποτελεσματικός διαχωρισμός με το ναυπηγείο, μέσω π.χ. φυτεύσεων επί λοφοσειράς, άθληση σε ανοιχτά γήπεδα, beach volley δίπλα στη θάλασσα, λύσεις για φαγητό και ξεδίψασμα, περίπατος και ποδηλασία, ίσως καλοκαιρινός κινηματογράφος κ.ά. Ολα αυτά με ασφάλεια συγκοινωνίας, πρόσβασης και στάθμευσης.

Δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη;

Να πούμε και τι δεν χωρά στον Σκαραμαγκά: αμαξοστάσιο Μετρό. Προτάσεις όπως του κ. Β. Ντηνιακού και του κ. Θ. Σπηλιόπουλου για Μετρό στον Σκαραμαγκά συνεπάγονται αξιοποίηση της προβλήτας (ή τμήματός της) ως τερματικού σταθμού ή αμαξοστάσιου. Κι αυτό θα ήταν καταστροφικό. Δεν χωράνε όλα, όσο κι αν θες να ικανοποιήσεις προσδοκίες ψηφοφόρων. (Κι όποιος πει το Μετρό να φτάνει παραθαλάσσια έως Ασπρόπυργο – Ελευσίνα, ας μας πει πώς θα αντιμετωπίσει Λίμνη Κουμουνδούρου, διυλιστήρια και αγωγούς υγρών και αερίων καυσίμων κ.ά.).

Αντί επιλόγου (αντικειμενικώς εκτός ορίζοντα)

Θα χρειαστεί πρωτότυπη σκέψη και σκληρή δουλειά σε βάθος χρόνου. Τα ξαναγράψαμε, αλλά η αντιγραφή πάει σύννεφο, η δεοντολογία είναι άγνωστη, η εικονική πραγματικότητα περισσεύει, τα πειθαρχικά δεν καταργήθηκαν, τα γεγονότα και δεδομένα παραμένουν πεισματάρικα! (Εδώ αντιγράφουμε κι εμείς… Συγγνώμη αείμνηστε Βλαδίμηρε!).

Ως ύστερη γραφή καταγράφουμε την απροκάλυπτη πρόθεση ορισμένων να βρούνε θέση παραθαλάσσιου περιβαλλοντικού διαχειριστή. Σημειώνεται πως η πλεύση απαιτεί γνώση, ηθικό έρμα. Η επίπλευση επιτυγχάνεται και με την κενότητα.

* γεωλογικές και Περιβαλλοντικές Μελέτες. Μέλος Οικολογικής Ομάδας Δάσους Χαϊδαρίου

epistoles@efsyn.gr

admin

Πατέρας, Πολίτης, Δημότης, Γεωλόγος