O οδικός κόμβος Σκαραμαγκά, στο ύψος που διασταυρώνεται η Εθνική Οδός με την Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρο Αιγάλεω (συνδέει την Λ. Σχιστού με την Αττική Οδό), θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα για την Αττική, αλλά αποτελεί μνημείο ντροπής στα χρονικά των δημοσίων έργων στην Ελλάδα και ένα ακόμα παράδειγμα της κακοδαιμονίας που δέρνει το συγκεκριμένο χώρο.

Το Ποικίλο πετσοκόπηκε άγρια για να κατασκευαστεί η Δυτική Περιφερειακή, αλλά και αυτή έμεινε ανολοκλήρωτη.

Έργο ζωτικής σημασίας όχι μόνο για το Χαϊδάρι, αλλά και για ολόκληρη τη Δυτική Ελλάδα, παραμένει στα συρτάρια, αν δεν έχει πεταχτεί οριστικά στον κάλαθο των αχρήστων. Πρόκειται για την κυκλοφοριακή αναβάθμιση του ανισόπεδου κόμβου Σκαραμαγκά, που θα βελτίωνε θεαματικά όχι μόνο την κυκλοφορία στην Εθνική Οδό και την Λεωφόρο Σχιστού, αλλά θα ωφελούσε και τις συνοικίες της Άνω και Κάτω Αφαίας. Το έργο ξεκίνησε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα, προκάλεσε ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή, ρούφηξε άφθονο χρήμα με μελέτες και ημιτελείς εργασίες, η Περιφέρεια Αττικής το επανέφερε προς στιγμήν το 2012, αλλά τελικά από αυτό έμειναν μόνο κάποιες τρύπες να χάσκουν στον Σκαραμαγκά…

Οι σήραγγες του Σκαραμαγκά «κατάπιαν» 22 εκατ. ευρώ

Κάθε διοίκηση με στοιχειώδη λογική πρώτα θα ολοκλήρωνε τη διαδικασία των απαλλοτριώσεων και μετά θα άρχιζε το σκάψιμο!

Η ιστορία ξεκινάει το 1997, όταν δημοπρατήθηκε το έργο των δίδυμων σηράγγων. Έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το 2001, αλλά οι ελλιπείς μελέτες (που επέτρεψαν στον εργολάβο να διεκδικεί ολοένα και περισσότερα), τα προβλήματα χρηματοδότησης και μια ηλικιωμένη κυρία που διατηρούσε σπίτι πάνω από τις υπό κατασκευήν σήραγγες, οδήγησαν στην εγκατάλειψή του. Το ελληνικό Δημόσιο είχε εν τω μεταξύ δαπανήσει περί τα 22 εκατ. ευρώ (!), περιλαμβανομένων των απαλλοτριώσεων.

Η σύμβαση που είχε υπογράψει η εταιρεία Παντεχνική ήταν ύψους 13,5 εκατ. ευρώ. Δεν πρόλαβε να γίνει η κατακύρωση του έργου και η Παντεχνική (Απρίλιος 1999) πρότεινε τροποποίησή του, συγκεκριμένα να κατασκευαστεί μια δίδυμη σήραγγα, από την οποία θα διέρχεται η εθνική οδός Αθηνών – Κορίνθου, ενώ η αρχική προκήρυξη δεν περιελάμβανε κάτι τέτοιο. H πρότασή της περιείχε και σειρά άλλων μεταβολών, με τη δέσμευση ότι θα κατασκευάσει το έργο με το ίδιο κόστος.

Η μαχητική κυρία που κατοικούσε εδώ, ακριβώς στην έξοδο της διπλής σήραγγας, δίπλα στον Σταθμό Αυτοκινήτων, κέρδισε δυο φορές στο ΣτΕ!

Αν και ήταν προφανές πως το κόστος του έργου θα αυξανόταν στην περίπτωση των σηράγγων, το ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε την αλλαγή του σχεδιασμού. Όμως ουδείς είχε υπολογίσει την ηλικιωμένη Χαϊδαριώτισσα, η οποία κατείχε έκταση τεσσάρων στρεμμάτων και μικρή κατοικία πάνω από τις σήραγγες, δίπλα στην καντίνα της Εθνικής Οδού. H κάτοικος του Σκαραμαγκά ήταν ένας από τους ιδιοκτήτες που θα αποζημιώνονταν λόγω των απαλλοτριώσεων, αλλά υπήρχε μια ιδιαιτερότητα: Παρά το γεγονός ότι της επιδικάστηκαν 440.000 ευρώ (150 εκατ. δραχμές) ως αποζημίωση, δεν μπορούσε να τα πάρει γιατί δεν διέθετε τους απαραίτητους τίτλους ιδιοκτησίας! Επιπλέον, δεν επιθυμούσε να φύγει από την περιοχή της σήραγγας και γι’ αυτόν τον λόγο προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Το 6ο τμήμα του ΣτΕ την δικαίωσε και δεύτερη απόφαση του ΣτΕ δεν επέτρεψε στο Δημόσιο να προχωρήσει στην αναγκαστική απαλλοτρίωση των τεσσάρων στρεμμάτων…

Όμως δεν ήταν μόνο αυτό το πρόβλημα. Διαρκείς τροποποιήσεις έργου, αλλεπάλληλες μελέτες και στέγνωμα των κονδυλίων έριξαν οριστικά το έργο στα… βράχια του Σκαραμαγκά, αφού προηγουμένως είχαν κάνει “μια τρύπα στο βουνό”. H Παντεχνική αποσύρθηκε το 2003, αφού υπέβαλε στοιχεία για δύο τιμολόγια, ύψους περί τα 6 εκατ. ευρώ (άγνωστο τι απέγινε με αυτά).

Νέα μελέτη – ένταξη στο ΕΣΠΑ

Έτος 2011, ο μελετητής Ι. Δραγουμάνοβιτς (δίπλα στον Δ. Μαραβέλια) παρουσιάζει τη μελέτη του στην τοπική πολιτική ηγεσία. Παρακολουθούν από αριστερά: Κώστας Ασπρογέρακας, Δημήτρης Παρασκευάς, Ελένη Καμπόλη, Κίμωνας Φουντούλης, Γιώργος Τερζάκης, Τάσος Λυμπέρης.

Πέρασαν αρκετά χρόνια με το έργο στον “πάγο”, ώσπου η Περιφέρεια Αττικής ανέθεσε νέα μελέτη στο μελετητικό γραφείο του Ι. Δραγουμάνοβιτς, ο οποίος επανήλθε στον αρχικό σχεδιασμό με ανισόπεδους κόμβους, εγκαταλείποντας οριστικά τις σήραγγες. Το 2011 σε πανηγυρικό κλίμα δόθηκε συνέντευξη Τύπου στο Δημαρχείο Χαϊδαρίου, από τον μελετητή του έργου κ. Δραγουμάνοβιτς, παρουσία του τότε δημάρχου Δημήτρη Μαραβέλια, με αντικείμενο την ολοκλήρωση της Δυτικής Περιφερειακής Αιγάλεω, νέες γέφυρες και αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις στην περιοχή.

Η μελέτη του γραφείου Δραγουμάνοβιτς. Αυτό είναι το μεγάλο οδικό έργο που θα υλοποιούνταν στον Σκαραμαγκά, αλλά χωρίς σοβαρή αιτιολόγηση απεντάχθηκε από το ΕΣΠΑ!

Το έργο είχε τον τίτλο “Κατασκευή τριών ανισόπεδων Κόμβων στην ευρύτερη περιοχή του Σκαραμαγκά και ολοκλήρωση ημιδιανοιχθέντος τμήματος της Περιφερειακής Αιγάλεω για τη σύνδεσή της με την Π.Ε.Ο. Αθηνών – Κορίνθου”. Η μελέτη που παρουσιάστηκε εκτενώς στο Δημαρχείο Χϊδαρίου περιλάμβανε:

– Ολοκλήρωση της Δυτικής Περιφερειακής Αιγάλεω (μήκος 1,4 χλμ.), πάνω από τη λίμνη Κουμουνδούρου, στην οποία έχουν γίνει εδώ και αρκετά χρόνια τα χωματουργικά έργα. Η Λεωφόρος αυτή θα συνέδεε την Αττική Οδό με την Λεωφόρο Σχιστού και μέσω αυτής με το λιμάνι του Πειραιά.

– Ανισόπεδο κόμβο κοντά στο λιμανάκι του Σκαραμαγκά, ο οποίος θα συνέδεε τη Δυτική Περιφερειακή με την Αθήνα και τον Πειραιά. Η σύνδεσή της με το ρεύμα προς Κόρινθο θα γινόταν από προηγούμενο κόμβο.

– Βελτίωση του υφιστάμενου ανισόπεδου κόμβου Λ. Αθηνών – Λ. Σχιστού, με την προσθήκη μιας επιπλέον γέφυρας για δίιχνη κίνηση από Σχιστό προς Κόρινθο και μονόιχνη από Αθήνα προς Πειραιά.

– Λύσεις για τοπικές κινήσεις μεταξύ των δύο οικισμών τής Αφαίας.

– Αντιπλημμυρική θωράκιση ολόκληρης τής περιοχής, καθώς και των οικισμών τής Αφαίας.

Ο μελετητής Ι. Δραγουμάνοβιτς διαβεβαίωσε την Χαϊδαριώτικη αντιπροσωπεία ότι δεν θίγεται σε κανένα σημείο το ίχνος τής αρχαίας Ιεράς Οδού και δήλωσε ότι έγινε προσπάθεια να μην δημιουργηθούν μεγάλα ορύγματα ή επιχωματώσεις, που θα υποβαθμίσουν κι άλλο τον Σκαραμαγκά. Το έργο εντάχθηκε στο στο ΠΕΠ Αττικής 2007 – 2013 τον Νοέμβριο του 2012 και φαινόταν ότι επιτέλους θα υλοποιηθεί.

Στον κάλαθο των αχρήστων

Δυστυχώς όμως η τότε διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής έβαλε ταφόπλακα στη ζωτικής σημασίας παρέμβαση, καθώς αποφάσισε την απένταξή του από το ΕΣΠΑ. Σαν πρόφαση ο περιφερειάρχης Γιάννης Σγουρός χρησιμοποίησε κάποιες “αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, σε σχέση με την προγραμματισθείσα πρόοδο και τους όρους της απόφασης ένταξης”, χωρίς όμως να δώσει περαιτέρω εξηγήσεις. Ο Δ. Μαραβέλιας διαμαρτυρήθηκε, αλλά χωρίς να επιμείνει περισσότερο. Έτσι το μεγάλο έργο του Σκαραμαγκά εντάχθηκε σε κοινοτική χρηματοδότηση τον Νοέμβριο του 2012 και απεντάχθηκε το Σεπτέμβριο του 2013!

Το αποτέλεσμα αυτής της υπαναχώρησης της Περιφέρειας Αττικής το ζούμε σήμερα από κοντά. Η κυκλοφοριακές συνθήκες στον Σκαραμαγκά είναι μιας παρωχημένης εποχής, ενώ η υποβάθμιση της περιοχής είναι εμφανέστατη. Έγραφε τότε το Χαϊδάρι Σήμερα (Σεπτέμβριος 2013): “Η εξέλιξη αυτή είναι αρνητική για τη δυτική Αθήνα και την πόλη μας. Ειδικά η περιοχή του Σκαραμαγκά θα παραμείνει σε τριτοκοσμική κατάσταση, όχι μόνο διότι δεν θα ολοκληρωθούν οι κυκλοφοριακές παρεμβάσεις, αλλά και διότι η εκσκαφείσα Δυτική Περιφερειακή θα προσβάλει το τοπίο για πάντα σαν νταμάρι και κρανίου τόπος. Αν συνυπολογιστούν οι δίδυμες σήραγγες, που έχουν διανοιχθεί στο ίδιο ακριβώς σημείο, δίπλα στη θάλασσα και έχουν επίσης εγκαταλειφθεί οριστικά, τότε μπορούμε να μιλάμε για πολλά πεταμένα εκατομμύρια και παντοτινή υποβάθμιση της παραλίας του Σκαραμαγκά. Κοντά σ΄ αυτά έρχεται να προστεθεί η παντελής ανυπαρξία καθαριότητας και φροντίδας της Εθνικής Οδού και της Παραλίας.”

Έχει άποψη για όλα αυτά η Ρένα Δούρου και το σημερινό Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής; Υπάρχει η πρόθεση να επανεξεταστεί η σκοπιμότητα του έργου, αλλά και η υλοποίησή του, μια και υπάρχει διαθέσιμη μελέτη;

Συμβολικά, το ερεβώδες τούνελ όπου βρίσκεται η χώρα, κάπου στον Σκαραμαγκά.

Μενέλαος Χρόνης